Το δικαίωμα διαμαρτυρίας είναι θεμελιώδες στη δημοκρατία· η κατάχρησή του εις βάρος των πολλών είναι αποδιοργανωτική. Ο ξένος είναι συνάνθρωπός μας και του οφείλουμε τον σεβασμό μας· η λαθρομετανάστευση είναι αποσταθεροποιητικό κοινωνικό πρόβλημα που απαιτεί άμεση λύση, χωρίς περιστροφές και ψεύτικες «ευαισθησίες». Η ανεξιθρησκία αποτελεί ένδειξη ανωτερότητας· όταν όμως παρατάμε τις δικές μας θρησκευτικές πεποιθήσεις, οδηγούμαστε στην αδυναμία (πολιτική και ηθική). Η ελεύθερη διακίνηση ιδεών αποτελεί βασική προϋπόθεση για ένα υγιές πανεπιστημιακό περιβάλλον· η κατάχρηση του πανεπιστημιακού ασύλου φανερώνει αδυναμία των ανώτατων πανεπιστημιακών αρχών (που φέρουν μεγάλο μέρος της ευθύνης) και δημιουργεί προβλήματα σε νομοταγείς πολίτες. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις η πίστη μας στην πρώτη ιδέα έχει διολισθήσει ώστε να περιλάβει και τη δεύτερη, καταχρηστική έκφανσή της. Το γεγονός αυτό μερικοί το θεωρούν φυσιολογικό και χρήσιμο- υποθέτω, όχι οι περισσότεροι, οι οποίοι όμως φοβούνται να μιλήσουν, όπως φοβούνται και οι πολιτικοί που τους εκπροσωπούν. Μια σιωπηλή πλειοψηφία ωστόσο δεν είναι πλειοψηφία: δείχνει ότι ένα μέρος της κοινωνίας είναι ημιθανές διότι είναι τόσο απορροφημένο από την έλξη του καταναλωτισμού ώστε αδιαφορεί για τις ιδέες και τους θεσμούς. 5. Η έλλειψη ηγεσίας Τα θέλγητρα της ηγεσίας ωθούν πολλούς να επιδιώκουν τις ανώτερες θέσεις. Τους κάνουν επίσης να λησμονούν πως ο ηγέτης έχει την ευθύνη να άγει και να μην άγεται- αλλά για αυτό απαιτούνται πράξεις και όχι λόγια ή θαρραλέες παραδοχές σφαλμάτων. ▅ Υπάρχουν θεραπευτικά μέσα; Υπάρχουν. Δεδομένου όμως ότι η νόσος είναι τόσο προχωρημένη, κανένα μέσο δεν μπορεί να γίνει εύκολα δεκτό. Τα θεραπευτικά μέσα εξαρτώνται από την αιτιολογία της νόσου. Τα προηγούμενα δεν σημαίνουν ότι η Ελλάδα στερείται χαρισματικών ατόμων αλλά ότι η σημερινή δομή του πολιτικού επαγγέλματος φαίνεται να έχει ελάχιστα περιθώρια βελτίωσης. Η διαρκής συμφεροντολογία διαιωνίζει μια καθεστηκυία τάξη σχεδόν συνώνυμη με τη δυσκυβερνησία. Αυτό που αποτελεί ελαττωματικό μηχανισμό στα χέρια των αντιπάλων σου θα αποβεί πλεονεκτικό για εσένα όταν τους διαδεχθείς και το κληρονομήσεις. Γιατί λοιπόν να επιχειρήσεις πραγματικές μεταρρυθμίσεις όταν αρκεί απλώς να «μπαλώνεις» τα προβλήματα; Επιπλέον, είναι ανώφελη η αλλαγή κυβέρνησης όταν αυτοί που την απαρτίζουν είναι οι ίδιοι άνθρωποι που κυριαρχούν στον πολιτικό μας βίο εδώ και περισσότερο από 30 χρόνια. Τι μας κάνει να πιστεύουμε- ή να ελπίζουμε- ότι, αν ο Χ γίνει πρωθυπουργός αντί του Ψ, η πολιτική του θα είναι διαφορετική; Θεωρούμε σοβαρά ότι, αν το κόμμα Α πάρει τη θέση του κόμματος Β, η εξωτερική μας πολιτική θα εξαρτάται λιγότερο από τις απαιτήσεις της Αμερικής; Νομίζουμε ότι, στην ουσία τους, οι οικονομικές πολιτικές των δύο μεγάλων κομμάτων θα είναι διαφορετικές τη στιγμή που διαμορφώνονται από ξένους παράγοντες και επιβάλλονται από ξένους θεσμούς; Θεωρούμε ότι οποιοσδήποτε έλθει στην εξουσία θα λαμβάνει αποφάσεις στηριζόμενος στις πεποιθήσεις του και όχι στην επιθυμία επανεκλογής; Πιστεύουμε ειλικρινά ότι θα εξαφανιστούν κάποτε τα golden boys ή ότι οι αντικαταστάτες τους- τα silver boys- θα είναι καλύτεροι; Αντιπαθώ τον κορεσμένο άνθρωπο. Φοβάμαι όμως τον πεινασμένο. ▅ Μια τολμηρή ιδέα Μόνο μια συνταγματική μεταρρύθμιση που θα επέτρεπε μία και μόνη περίοδο κοινοβουλευτικής θητείας και θα επέβαλλε ακολούθως μια περίοδο παύσης θα απελευθέρωνε ίσως τους βουλευτές από την τάση να επιδιώκουν ό,τι μπορεί να εξασφαλίσει την επανεκλογή τους, ενθαρρύνοντάς τους να κάνουν το καλύτερο δυνατόν για τη χώρα τους. Θα αντέτεινε κανείς ότι αυτό θα έπληττε την κυβερνητική συνέχεια. Ας το ξανασκεφθούμε όμως: Τι είδους συνέχεια είχαμε ως τώρα; Κομματική, προσωποποιημένη, αυτοεξυπηρετική συνέχεια- διάρκειας έξι ή οκτώ και όχι τεσσάρων χρόνων. Εχει άραγε αποδειχθεί λειτουργική; Και είναι όντως ό,τι χρειαζόμαστε πραγματικά; Η προτεινόμενη αλλαγή δεν θα προσείλκυε άραγε στην πολιτική πιο επιτυχημένους επαγγελματίες και όχι τους κατ΄ επάγγελμα πολιτικούς, πολλοί από τους οποίους ελάχιστα έχουν κάνει προτού μπουν στη Βουλή και λίγα αφότου μπήκαν; Ολα αυτά, θα πουν κάποιοι αναγνώστες, είναι απλώς ανεφάρμοστες ιδέες ενός στοχαστή. Ισως. Τούτο όμως δεν σημαίνει πως πρέπει να αγνοηθούν οι προειδοποιήσεις του. ▅ Η μεταρρύθμιση ως επακόλουθο κοινωνικής κατάρρευσης Η χώρα μου ή μάλλον και οι δύο χώρες μου- εφόσον έχω περάσει 40 χρόνια από τη ζωή μου στην Αγγλίαέχουν πρόσφατα βιώσει στιγμές μεγάλης παρακμής. Πράγματι, είναι ευρέως αποδεκτό ότι η σημερινή θέση της Αγγλίας είναι η χειρότερη σε όλη της την ...