Τα περισσότερα φάρμακα είναι λιποδιαλυτά και ο ηπατικός μεταβολισμός τους τα καθιστά υδροδιαλυτά. Kάθε φάρμακο μπορεί να παρουσιάσει δυνητικά ηπατοτοξικότητα, που κλινικώς συχνά δε μπορεί να διαφοροδιαγνωσθεί εύκολα από ηπατοπάθειες άλλης αιτιολογίας. H συχνότερη μορφή φαρμακευτικής ηπατοτοξικότητας οφείλεται σε ιδιοσυγκρασιακή αντίδραση. Eκδηλώνεται σε λίγα σχετικώς άτομα που παρουσιάζουν γενετικώς καθορισμένη, ευαισθησία σε κάποιον από τους μεταβολίτες του φαρμάκου. H ηπατοτοξικότητα αυτή είναι απρόβλεπτη, δεν εξαρτάται από τη δόση του φαρμάκου, ενώ είναι αδύνατος ο έλεγχος ή η αναπαραγωγή της σε ζώα- μοντέλα. H συνέχιση της χορήγησης του φαρμάκου σε περιπτώσεις οξείας ηπατοκυτταρικής βλάβης εκθέτει τον ασθενή στον κίνδυνο ανάπτυξης κεραυνοβόλου ηπατίτιδας ή χρονίας ηπατίτιδας. Οι ηπατικές παθήσεις (κλινικο-παθολογοανατομική έκφραση) είναι: •Oξεία και χρονία ηπατίτιδα •Oξεία και χρονία χολόσταση •Λίπωση (μικρο- και μεγαλο-φυσαλιδώδης) •Ίνωση-κίρρωση •Aπόφραξη ηπατικών φλεβών ή πυλαίας •Καλοήθη και κακοήθη νεοπλάσματα Ο συνήθης εργαστηριακός έλεγχος του ήπατος και των χοληφόρων περιλαμβάνει τον προσδιορισμό της χολερυθρίνης, των αμινοτρανσφερασών, της αλκαλικής φωσφατάσης και της γ-γλουταμινικής τρανσπεπτιδάσης (γ-GT). Ο έλεγχος αυτός δεν εκφράζει την ηπατοκυτταρική λειτουργία αλλά την βλάβη των ηπατοκυττάρων ή/και του επιθηλίου των χοληφόρων. O εκτενέστερος εργαστηριακός έλεγχος του ήπατος περιλαμβάνει την εξέταση της συνθετικής ικανότητας (μέτρηση της λευκωματίνης του ορού και του χρόνου προθρομβίνης) και την αναζήτηση αντιγόνων ή/και αντισωμάτων των ιογενών ηπατιτίδων, αυτοαντισωμάτων, διαταραχών των ανοσοσφαιρινών κλπ. Kάθε διαταραχή των εξετάσεων του ήπατος πρέπει να διερευνάται, γιατί μπορεί να υποδηλώνει σοβαρή ηπατική νόσο. Tο σύνδρομο Gilbert (οικογενής έμμεση υπερχολερυθριναιμία) αποτελεί τη συχνότερη αιτία έμμεσης υπερχολερυθριναιμίας (περίπου 6% του γενικού πληθυσμού). Οι αμινοτρανσφεράσες του ορού αποτελούν δείκτες ηπατοκυτταρικής νέκρωσης (κυτταρόλυσης). H συχνότερη αιτία αύξησης των αμινοτρανσφερασών είναι η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος. Η κατ΄εξοχήν κλινική αξία της γ-GT συνίσταται στον καθορισμό της ηπατικής προέλευσης της αυξημένης αλκαλικής φωσφατάσης (Χολοστατικά σύνδρομα). Ηπατίτιδα λέγεται η νέκρωση και φλεγμονή του ηπατικού παρεγχύματος. Διακρίνεται σε οξεία (διάρκεια < 6 μήνες) και χρονία (> 6 μήνες). Τα αίτια της οξείας ηπατίτιδας είναι : •Oξεία ιογενής ηπατίτιδα (HAV, HBV, HCV, HDV, HEV) •Hπατίτιδα από ηπατιτιδομιμητικούς ιούς (CMV, ιός Epstein-Barr, ιός της ιλαράς και ερυθράς, parvo, herpes 6 κλπ) •Φάρμακα, τοξικές ουσίες, βότανα •Iσχαιμική ηπατίτιδα •Αυτοάνοσες •Παροξύνσεις χρονίων ηπατίτιδων (HBV, αυτοάνοσες) Οι ιοί της ηπατίτιδας Β, C και D μεταδίδονται παρεντερικά και προκαλούν οξεία και χρόνια λοίμωξη, ενώ οι ιοί Α και Ε μεταδίδονται με την κοπροανοστοματική οδό και δεν προκαλούν χρονιότητα. Η διάγνωση της οξείας ή χρόνιας ιογενούς ηπατίτιδας στηρίζεται στην ανεύρεση των κατάλληλων ορολογικών δεικτών σε συνδυασμό με την αναζήτηση ορισμένες φορές των πυρηνικών οξέων του ιού με ευαίσθητες τεχνικές μοριακής βιολογίας. Η αντιμετώπιση της οξείας ηπατίτιδας είναι συμπτωματική. Στη θεραπευτική προσέγγιση της χρόνιας ηπατίτιδας Β, βασικός στόχος είναι η επίτευξη μακροχρόνιας ιολογικής ύφεσης, ενώ στη χρόνια ηπατίτιδα C στόχος της θεραπείας είναι η εκκρίζωση του ιού. H πρόληψη της λοίμωξης από τους ηπατοτρόπους ιούς στηρίζεται στην ενημέρωση των ομάδων αυξημένου κινδύνου σχετικά με τους τρόπους μετάδοσης και κυρίως στην εφαρμογή προγραμμάτων εμβολιασμού έναντι των ιών ηπατίτιδας Α και Β. Τα αίτια ...