Η ενοχή είναι ένα συναίσθημα που μαθαίνουμε συχνά από την παιδική ηλικία: «Φάε το φαγητό σου… υπάρχουν άνθρωποι που πεθαίνουν από την πείνα στην Ινδία» και με πολλά άλλα τέτοιου τύπου μηνύματα. Έχοντας εσωτερικεύσει αυτά τα μηνύματα ως ενήλικες μπορεί να αισθάνομαστε είτε ανερπαρκείς είτε ανίκανοι. Η υπερβολική ενοχή, μπορεί να μας καθηλώσει και να κλέψει τη χαρά από τη ζωή. Υπάρχουν πολλοί τύποι ενοχής και έρευνες αναφέρουν πως μόνο μία είναι η «καλή» ενοχής: εκείνη που νιώθουμε να μας ελέγχει αφότου έχουμε κάνει κάτι κακό. Αν είπαμε ψέματα σε κάποιον που μας ενδιαφέρει, ή ενεργήσαμε εγωιστικά, τότε το αίσθημα της ενοχής μπορεί να μας παρακινήσει για να επανορθώσουμε. Άλλοι τύποι ενοχής όμως είναι αντιπαραγωγικοί και εις βάρος μας, όπως η ενοχή ότι δεν κάνουμε αρκετά για κάποιον άλλο, όταν έχουμε ήδη κάνει πολλά, ή το άλλο πρόσωπο δεν αναλαμβάνει την ευθύνη. Ενοχή επειδή μπορεί να έχουμε περισσότερα χρήματα ή καλύτερες σχέσεις από κάποιους φίλους ή μέλη της οικογένειας. Ενοχή ακόμη και για σκέψεις που στην πραγματικότητα δεν επηρεάζουν τον άλλον, όπως αίσθημα ζήλιας για την καλύτερη κατάσταση κάποιου φίλου. Είναι σημαντικό να μαθαίνουμε από τα λάθη μας και να προσπαθούμε να αισθανόμαστε άξιοι για τα ‘δώρα’ της ζωής και την καλή τύχη μας έχει δοθεί. 2. Αίσθημα αποτυχίας Πολλοί από εμάς έχουν μια αίσθηση της αποτυχίας που χρωματίζει την αντίληψή μας για τον εαυτό μας και τα επιτεύγματά μας. Αν κοιτάζουμε τη ζωή μέσα από τον φακό της αποτυχίας, τότε ελαχιστοποιούνται τα επιτεύγματά σας. Στην περίπτωση αυτή ακόμη ...