Το Μιτσικέλι είναι το μεγάλο βουνό που καθρεφτίζεται στη λίμνη των Ιωαννίνων. Στις υπώρειες της ΒΑ πλευράς του, στα Ριζά, όπως αποκαλούνται, η βόρεια Πίνδος στέλνει την παγωμένη της ανάσα αλύπητα και το Μιτσικέλι δεν αφήνει τον ήλιο να φτάσει παντού, ο πάγος καραδοκεί. Το παράδειγμα του ήλιου ακολουθούν και οι επισκέπτες οι περισσότεροι από τους οποίους δεν στρίβουν ποτέ δεξιά στη διασταύρωση των Αρχαγγέλων· τα χωριά καταστράφηκαν ολοσχερώς από τους ναζί και οι πέτρες των σπιτιών που έπεσαν σωρός δεν αρμολογήθηκαν ποτέ. Σαν τους επισκέπτες, τη διασταύρωση προσπέρασαν και οι επιδοτήσεις αλλά και ο χρόνος καθώς φαίνεται. «Καθρέφτη, καθρεφτάκι μου ποιο είναι το πιο ωραίο;» Το παλιό ή το νέο γεφύρι του Καμπέρ Αγά; Εικόνες ανόθευτες, σαν εκείνη που το 2006 απαθανάτισε ο Ηρακλής, με την 80χρονη κυρα-Καλυψώ να κάθεται σε μια δεσμίδα ήλιου για να ζεσταθεί έξω από το καφενεδάκι της στο Δίκορφο, επαναλαμβάνονται εδώ με ανατριχιαστική πιστότητα. Την ξαναβρίσκουμε στην ίδια θέση με το βλέμμα να πέφτει αφηρημένο στο παλιό αρρεναγωγείο και την εντυπωσιακή εκκλησία του Αγίου Μηνά! Ενα Déjà vu λίγων δευτερολέπτων κι αμέσως σαλεύει, μας αντιλαμβάνεται, βάζει το μπρίκι στη φωτιά. Δεν βλέπει όπως τότε, δεν ακούει όσο τότε αλλά είναι εκεί σχεδόν όλο το χρόνο… «τι να κάνω παιδί μου; Να φύγω από το χωριό μου όπως έκαναν οι άλλοι; Ξέρεις τι κόσμος ήταν μέχρι πριν λίγα χρόνια εδώ; Κάθε βδομάδα μου λέει ο γιος μου να ‘ρθει να με πάρει, μα του λέω ’’κάτσε λίγο ακόμα, δεν βάρυνε ο καιρός’’…», λέει και στρέφει το βλέμμα προς την υπέροχη θέα που απλώνεται κάτω από την πλατεία- τη «βλέπει» από συνήθεια. Απολαμβάνουμε μια βόλτα στο πανέμορφο χωριό, το μοναδικό που γλίτωσε από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής, και συγκαταλέγεται στα ομορφότερα του Ζαγορίου. Ομορφο είναι και το τρίτοξο γεφύρι του Καλουτά και το μοναστήρι Βισικού λίγο μακρύτερα, το οποίο αναστηλώθηκε, αλλά παραμένει σφαλισμένο, ενώ νότια των Μηλιωτάδων ένα άλλο γεφύρι, εκείνο του (τσιφλικά) Καμπέρ Αγά, στεφανώνει τον Ζαγορίτικο. Τέρμα ανατολή Ανηφορίζουμε τον δρόμο που μας βάζει για τα καλά στο Ανατολικό Ζαγόρι, το Βλαχοζάγορο όπως αποκαλείται. Η φύση οργιάζει. Ψηλά βουνά, δάση, ερημιά. Κρανιές, οξιές, πλατάνια, καστανιές σκορπούν χρώματα και μυρωδιές μέσα στην απόλυτη σιγή. Φθινόπωρο στα δάση του Ανατολικού Ζαγορίου Το κλαρίνο του Γρηγόρη Καψάλη «κλαίει» από το cd. Το συγκλονιστικό ηπειρώτικο «μοιρολόι για το Νίκο», ταιριάζει απόλυτα με το ορεινό τοπίο, τη σιωπή και την ιστορία του Ανατολικού Ζαγορίου. Αυτό το Ζαγόρι εισέπραξε όλο το μένος των ναζί που έκλεψαν περιουσίες και κειμήλια, έκαψαν σπίτια και σχολεία και εκτέλεσαν αρκετούς κατοίκους. Η ιστορία τους τιμάται με ετήσιες «ημέρες μνήμης». Και με μνημεία όπου κατατίθενται στεφάνια. Και με πινακίδες που τα χαρακτηρίζουν «μαρτυρικά». Οι εικόνες είναι αλλιώτικες: Ο πλάτανος στο Τρίστενο που αργοσαλεύει μαζί με τις καμπάνες που τον στόλισαν, το Γρεβενίτι τριγυρισμένο από τα νερά του και τα ελάχιστα πέτρινα σπίτια του και τα όσπριά του, το Φλαμπουράρι με τα λιθόστρωτά του, η Δόλιανη με τα γεφυράκια της, η ησυχία και η υποτονική φωνή του μοναχού στο πανέμορφο και κατάγραφο μοναστήρι Βουτσάς πάνω στη «Βασιλικόστρατα» (πέρασμα του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κωνσταντίνου του Πωγωνάτου), η ερημιά του Καστανώνα και του Μακρίνου. Οταν περάσεις τη διασταύρωση για τις πηγές και την τεχνητή λίμνη του Αώου ο ποταμός σε συντροφεύει στα ατέλειωτα και συνωμοτικά χιλιόμετρα, μέσα στα δάση της Τσούκα Ρόσσα, μέχρι να φτάσεις στον τελικό προορισμό, το πιο απομακρυσμένο χωριό του Ζαγορίου, τη Βοβούσα. Από εδώ ο δρόμος συνεχίζει βόρεια μόνο προς το βασίλειο της Βάλια Κάλντα, αλλά υπάρχει κι άλλη, εναλλακτική έξοδος διαφυγής: ο Αώος και η κοιλάδα του που οριοθετεί βόρεια το Ζαγόρι και φτάνει στην Κόνιτσα και αποτελεί κορυφαία διαδρομή ράφτινγκ για τους μυημένους! Το κονάκια της Σαρακατσάνικης στάνης στον Γυφτόκαμπο Γρεβενά βόρεια λοιπόν, Μέτσοβο ανατολικά, Ζαγόρι δυτικά, Γιάννενα νότια. Το πού θα επιστρέψεις είναι δικό σου θέμα. Ο ύπνος σου όμως, όπου κι αν πας, θα ‘ναι βαθύς, δίχως όνειρα, δίχως αναταράξεις. Το κλίμα του ομορφότερου νομού της Ελλάδας θα φροντίσει γι΄αυτό. Και οι περίφημοι «μάγοι» του βέβαια. Οι βικογιατροί με τη μαλλιαρή τους σεγγούνα και τη ματσούκα τους θα σε αλείψουν απόψε με σπαθόχορτο, θα σε ποτίσουν με κορακόχορτο κι όλες οι φανερές και κρυφές πληγές σου θα αρχίσουν να επουλώνονται. Θα ξυπνήσεις αναζωογονημένος, λίγο πιο ευτυχισμένος, ελάχιστα πιο σοφός. Ετοιμος για άλλη μια διδακτική και θαρραλέα εξόρμηση στο Ζαγόρι, σ’ αυτή την τεράστια πέτρινη αγκαλιά! Πηγή: www.thetravelbook....