Ένα προσωπικό παράδειγμα χρήσης του Internet ως εργαλείου εκμάθησης
17/8/2001 (Ό,τι και αν σας απασχολεί υπάρχουν κάποιοι που το συνάντησαν πριν από σας και κάποιοι άλλοι που τους βοήθησαν να το αντιμετωπίσουν.)
Γιώργος Επιτήδειος,
gepiti@gepiti.com
Ταξιδεύοντας σε άγνωστα νερά
Πριν από ένα μήνα περίπου, αποφάσισα να επεκτείνω τις γνώσεις μου, εξερευνώντας τον κόσμο του Linux και μαθαίνοντας τη γλώσσα προγραμματισμού Perl. Όπως κάθε αρχάριος που αποφάσισε να μάθει μόνος του λοιπόν, βρέθηκα σύντομα αντιμέτωπος με πάμπολλες και θεόρατες, για τις φτωχές μου γνώσεις, δυσκολίες χωρίς να διαφαίνεται άλλη λύση στον ορίζοντα από την εγκατάλειψη της προσπάθειας ή από το "φόρτωμα" σε όσους φίλους είχαν τις γνώσεις και την υπομονή να με διδάξουν.
Επειδή όμως ο εγωισμός μου απέρριπτε την πρώτη λύση και η ευγένειά μου τη δεύτερη προτίμησα να καταφύγω στο Internet. Στο κείμενο που ακολουθεί σας παραθέτω τα συμπεράσματα των προσπαθειών μου.
1. Στο web βρίσκουμε συχνά την απάντηση, αλλά δεν καταλαβαίνουμε πάντοτε το περιεχόμενό της
Το περιεχόμενο που διατίθεται δωρεάν στο Internet σπάνια είναι γραμμένο από ανθρώπους με ταλέντο και εμπειρία στο γράψιμο. Έτσι, τις περισσότερες φορές τα εκπαιδευτικά ή επεξηγηματικά κείμενα που θα συναντήσουμε παρουσιάζουν πολλές ελλείψεις ή απευθύνονται σε πολύ ειδικό κοινό (θεωρούν ότι ο αναγνώστης διαθέτει ήδη προχωρημένες γνώσεις και μπορεί να κατανοήσει πολλά πράγματα από λίγα λόγια).
Για παράδειγμα, μετά από αρκετές προσπάθειες ανακάλυψα ότι για να διαβάζω και να γράφω ελληνικά στην κονσόλα του Linux έπρεπε να εγκαταστήσω το greek-console.rpm (που στην πραγματικότητα ονομάζεται greek-console-1.1.0-3.i386.rpm) και να τρέχω την εντολή: /usr/local/bin/./chcp 928 κάθε φορά που θέλω να ενεργοποιηθεί το ελληνικό πληκτρολόγιο.
Δυστυχώς, όμως, κανείς απ' όσους έχουν γράψει κείμενα γι' αυτό το θέμα δεν θεώρησε σκόπιμο να πληροφορήσει τους αναγνώστες του πως στον φάκελο etc υπάρχει το αρχείο bashrc και ότι αν έγραφα την εντολή εκεί τότε το πρόγραμμα θα έτρεχε αυτόματα κάθε φορά που έκανα login στον υπολογιστή μου και δεν θα χρειαζόταν να το καλώ με το χέρι κάθε φορά όποτε συνδεόμουν σ' αυτόν.
2. Στα βιβλία υπάρχουν πολλές απαντήσεις, αλλά λίγες ταιριάζουν ακριβώς σε αυτά που ζητάμε
Έχω στην κατοχή μου 2 βιβλία για Linux (1200 και 400 σελίδες) και 3 για Perl (350, 250 και 1100 σελίδες), όλα γραμμένα από επαγγελματίες συγγραφείς και δημοσιευμένα από επώνυμους εκδοτικούς οίκους. Υποτίθεται ότι χάρη σε αυτά θα μπορούσα να βρω οτιδήποτε ήθελα (και φυσικά ως αρχάριος οι απαιτήσεις μου δεν ήταν και ιδιαίτερα μεγάλες).
Δυστυχώς, σύντομα συνειδητοποίησα ότι μόνο τα εισαγωγικά κεφάλαια των βιβλίων αυτών παρέχουν γρήγορη ενημέρωση στον αναγνώστη. Όσο προχωρείς προς τις εσωτερικές σελίδες τόσο λιγότερες είναι οι άμεσα αξιοποιήσιμες γνώσεις που παρέχουν, καθώς ο συγγραφέας πρέπει να καλύψει τα πάντα, ενώ οι περισσότεροι από εμάς έχουν ανάγκη μόνο από ένα υποσύνολο αυτής της πληροφορίας.
Είναι αλήθεια ότι κάπου μέσα στις χιλιάδες των σελίδων της βιβλιογραφίας υπάρχουν όλες οι απαντήσεις που αναζητούμε. Δυστυχώς όμως, όχι μόνο δεν μπορούμε να προμηθευτούμε τόσο πολλά βιβλία αλλά και, ζώντας στον αιώνα της ταχύτητας, ελάχιστοι από εμάς διαθέτουν τον χρόνο, την υπομονή και την πειθαρχία να διαβάσουν με προσοχή τα πάντα.
Η ζωή μάλιστα μας αποθαρρύνει συνεχώς από παρόμοιες ενέργειες μια και η επαγγελματική εμπειρία των περισσότερων από μας είναι γεμάτη με παραδείγματα ανθρώπων που επένδυσαν πολλές ώρες εκμάθησης σε αντικείμενα ή τεχνολογίες που, δυστυχώς γι' αυτούς, πολύ γρήγορα πέρασαν στην αφάνεια και έπαψαν να χρησιμοποιούνται. Δύσκολα λοιπόν θα αποφασίσει πια κάποιος να αφιερώσει πολύ χρόνο και προσπάθεια για να διδαχθεί σε μεγάλο βάθος κάτι που ίσως απαξιωθεί πολύ γρήγορα.
Βρίσκοντας απαντήσεις στο http://groups.google.com
Το groups.google.com αποτελεί τη μετεξέλιξη της υπηρεσίας DejaNews και πρόκειται για μια βάση δεδομένων στην οποία έχουν καταχωρηθεί όσα μηνύματα δημοσιεύτηκαν τα τελευταία χρόνια στα Usenet newsgroups (τους πίνακες ανακοινώσεων του Internet). Στο Usenet πραγματοποιούνται καθημερινά ανταλλαγές χιλιάδων μηνυμάτων και χάρη σε αυτή την υπηρεσία κάθε χρήστης μπορεί να πραγματοποιήσει αναζητήσεις στα παλιά μηνύματα, συγκεντρώνοντας πολύτιμες πληροφορίες.
Παλαιότερα χρησιμοποιούσα αυτή την υπηρεσία μόνο για θέματα της επικαιρότητας μια και οι μηχανές αναζήτησης καταχωρούν νέες σελίδες με μεγάλη καθυστέρηση και δεν μπορούσαν να με εξυπηρετήσουν. Για παράδειγμα, όταν ήθελα να μάθω αν κάποιο virus warning ήταν πραγματικό ή hoax (ανυπόστατη φήμη), έκανα μια αναζήτηση στο αρχείο του Usenet με το όνομα του ιού και τη λέξη hoax. Σε περίπτωση που ανακάλυπτα ότι αρκετοί άνθρωποι ισχυριζόταν, χρησιμοποιώντας πειστικά επιχειρήματα (π.χ. παραπομπές σε ειδικά sites), ότι ο ιός δεν ήταν πραγματικός τότε έφθανα και εγώ στο ίδιο συμπέρασμα. Αν πάλι κανείς από τα εκατομμύρια των χρηστών του δικτύου δεν είχε κάνει ποτέ κάποιο παρόμοιο σχόλιο, συμπέραινα ότι μάλλον ο ιός ήταν αληθινός.
Πρόσφατα όμως, άρχισα να χρησιμοποιώ το groups.google.com για να "θέτω" τεχνικές ερωτήσεις και τα αποτελέσματα ξεπέρασαν κάθε προσδοκία μου. Για παράδειγμα ήθελα να μάθω πράγματα για την Perl όπως:
Πώς να διαγράφω τις αλλαγές γραμμών (carriage returns) από ένα έγγραφο
Πώς να λαμβάνω αυτόματα μια web σελίδα
Πώς να "παίρνω" και αποθηκεύω αλλού τα URLs που περιέχει ένα αρχείο
και πολλά άλλα
Προς μεγάλη μου έκπληξη λοιπόν ανακάλυψα ότι όλα αυτά είχαν απασχολήσει και άλλους ανθρώπους στο παρελθόν οι οποίοι είχαν υποβάλει σχετικές ερωτήσεις στους κατάλληλους χώρους (Newsgroups), ενώ κάποιοι άλλοι τους είχαν δώσει σύντομες και περιεκτικές απαντήσεις. Έτσι, γνωρίζω πλέον πως ό,τι κι αν θέλω να μάθω σχετικά με αυτή τη γλώσσα (και πολλά άλλα τεχνικά αντικείμενα), το μόνο που έχω να κάνω είναι να δω τι απάντησαν οι χρήστες του δικτύου σε όποιον άλλον αντιμετώπισε το ίδιο πρόβλημα πριν από μένα και υπέβαλε μια δημόσια ερώτηση.
Περιορισμοί του http://groups.google.com
Η πρώτη και πιο προφανής δυσκολία στη χρήση αυτής της υπηρεσίας βρίσκεται στη χαώδη φύση της επικοινωνίας μέσω Usenet. Σίγουρα εκεί έχουν ερωτηθεί τα πάντα και πιθανότατα τα περισσότερα από αυτά έχουν απαντηθεί κιόλας. Για να τα ανακαλύψει κανείς όμως χρειάζεται φαντασία και πλούσιο λεξιλόγιο ώστε να χρησιμοποιήσει τα κατάλληλα κριτήρια αναζήτησης και καλή κρίση ώστε να διακρίνει με ευκολία ποιες από τις απαντήσεις είναι οι πιο αξιόπιστες.
Φυσικά, όπως και στο web έτσι και εδώ είναι πολύ δύσκολο για κάποιον να κατανοήσει πολλές από τις απαντήσεις που δίνουν οι χρήστες του Usenet. Μια και κανείς δεν διαθέτει τον χρόνο και τη διάθεση για να γράψει ολόκληρες επεξηγηματικές πραγματείες για λογαριασμό αγνώστων, οι απαντήσεις είναι πάντοτε σύντομες και προϋποθέτουν μια ήδη καλή γνώση του αντικειμένου από όποιον τις διαβάζει. Αποτελούν λοιπόν μια πολύτιμη πηγή πληροφόρησης, αλλά μόνο για όσους γνωρίζουν ήδη αρκετά πράγματα για ένα αντικείμενο και αναζητούν κάτι συγκεκριμένο.
Ο άγνωστός κίνδυνος της πληθώρας των πληροφοριών
Πιστεύω ότι είμαι ένας από τους πρώτους ανθρώπους στην Ελλάδα (και ακόμη λίγους διεθνώς) οι οποίοι έχουν ζήσει την εμπειρία της αποτυχίας λόγω υπερβολικής πληροφόρησης. Σας μεταφέρω λοιπόν τα διδάγματα που αποκόμισα από αυτό το περιστατικό, ελπίζοντας ότι εσείς θα αποδειχθείτε σοφότεροι.
Προσπαθώντας να βάλω Linux στο μηχάνημά μου αντιμετώπισα κάποια προβλήματα στην επικοινωνία του προγράμματος εγκατάστασης με το CD-ROM. Ψάχνοντας μέσα στο groups.google.com βρήκα πολλές πιθανές αιτίες για το πρόβλημά μου και επί μια εβδομάδα δοκίμασα διάφορα "κόλπα" (από τα πιο απλά μέχρι τα πιο δύσκολα και περίπλοκα) για να καταφέρω να κάνω τη συσκευή μου να συνεργαστεί με το CD του Linux Mandrake.
Μόνο όταν τα δοκίμασα όλα και απέτυχα συνειδητοποίησα ότι το πρόβλημά μου ήταν πως είχε χαλάσει η συσκευή του CD-ROM! Τότε κατάλαβα ότι είχα χάσει μια ολόκληρη εβδομάδα διότι ο δαίμονας της πληροφορικής τροφοδοτούσε διαρκώς με νέες ιδέες και προτάσεις το μυαλό μου με αποτέλεσμα να πάψω να σκέφτομαι. Κυνηγούσα απλώς την μια πολύτιμη (όπως νόμιζα) πληροφορία μετά την άλλη, χωρίς ποτέ να κάτσω και να επανεξετάσω τα δεδομένα που είχα ήδη στη διάθεσή μου. Αν όμως δεν γνώριζα για όλα αυτά τα πιθανά προβλήματα (και τις λύσεις τους) τότε θα είχα σκεφθεί λίγο περισσότερο και θα είχα φθάσει πολύ νωρίτερα στο ίδιο συμπέρασμα.
Υποπτεύομαι ότι σύντομα όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα ακολουθούν τον ίδιο λανθασμένο δρόμο μ' εμένα. "Δυστυχώς", στις μέρες μας η συλλογή περισσότερων πληροφοριών είναι τόσο εύκολη που όλο και λιγότεροι άνθρωποι επανεξετάζουν πλέον τις αρχικές τους ιδέες σίγουροι ότι τα νέα στοιχεία που θα συλλέξουν είναι εκείνα που θα τους βοηθήσουν να διαμορφώσουν άποψη. Πρέπει όλοι μας να κατανοήσουμε λοιπόν ότι πολλές φορές αυτό που χρειαζόμαστε δεν είναι περισσότερα στοιχεία, αλλά "καινούριο μυαλό", δηλαδή μια διαφορετική προσέγγιση όσων δεδομένων έχουμε ήδη στη διάθεσή μας.
Συμπεράσματα
Η αναζήτηση πληροφοριών μέσα στις δημόσιες συζητήσεις άλλων ανθρώπων (κυρίως στο Usenet) αποτελεί ένα ισχυρό και πολύτιμο εργαλείο. Παλαιότερα μας έλεγαν ότι τα online communities είναι πολύ χρήσιμα γιατί μας επιτρέπουν να επικοινωνούμε, να ανταλλάσσουμε απόψεις και να υποβάλλουμε ερωτήσεις σε άλλους ανθρώπους με ενδιαφέροντα αντίστοιχα με τα δικά μας.
Είναι βέβαια ευχάριστο ότι παρά τα χρόνια που πέρασαν και σε πείσμα των αντίθετων προβλέψεων εξακολουθούν ακόμη να υπάρχουν αλτρουιστές και ευγενικοί άνθρωποι που προσπαθούν να βοηθήσουν τους συνανθρώπους τους και απαντούν στις ερωτήσεις τους. Σήμερα, όμως έχει συγκεντρωθεί πλέον ένας τόσο μεγάλος όγκος ερωταπαντήσεων ώστε μπορούμε πια να χρησιμοποιήσουμε και αυτό το υλικό ως πηγή πληροφοριών.
Είναι αλήθεια ότι το περιεχόμενο αυτό δεν είναι πάντοτε αξιόπιστο και μπορεί εύκολα να μας οδηγήσει σε λάθος δρόμους. Δεν παύει όμως να είναι αφάνταστα πλούσιο, να μας παρέχεται δωρεάν και να είναι πάντα γεμάτο "φρέσκο" υλικό που δεν υπάρχει πουθενά άλλου.
Γιώργος Επιτήδειος
Επιστροφή στο Αρχείο ’ρθρων Παλαιών Τευχών Επιστροφή στις Επιχειρηματικές Σελίδες © 2005 Γιώργος Επιτήδειος Υποδείξεις, Ερωτήσεις, Σχόλια στην διεύθυνση gepiti@gepiti.com |