Δικτυακοί τρόποι συγγραφής και προβολής βιβλίων

[InterBIZ Newsletter Logo]

Δικτυακοί τρόποι συγγραφής και προβολής βιβλίων
6/7/2001 (Νέες ιδέες, αλλά με μικρή προς το παρόν απήχηση) Γιώργος Επιτήδειος, gepiti@gepiti.com

Η ιστορική εξέλιξη του βιβλίου

Οι περισσότεροι άνθρωποι κάνουν το λάθος να συνδέουν το βιβλίο με το χαρτί ή κάποιο άλλο αντίστοιχο υλικό (π.χ. περγαμηνή). Στην πραγματικότητα όμως το βιβλίο είναι μια εφεύρεση πολύ αρχαιότερη από την τυπογραφία και οι απαρχές του χάνονται στα βάθη των αιώνων. Ξεκίνησε ως ποίημα, που ήταν ευκολότερο να απομνημονευθεί, μεταμορφώθηκε στην αρχαιότητα σε σύντομο πεζό (ας μην ξεχνάμε πως πολλά από τα "βιβλία" των αρχαίων δεν ήταν μεγαλύτερα από ένα απλό κεφάλαιο κάποιου σύγχρονου έργου) και έγινε πανίσχυρο όταν η τυπογραφία μείωσε το κόστος παραγωγής του και το έκανε προσιτό στον απλό άνθρωπο.

Ακόμη και σήμερα όμως οι περιορισμοί της τεχνολογίας και των οικονομικών μεγεθών εξακολουθούν να θέτουν εμπόδια στη γνώση και να περιορίζουν την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών. Για παράδειγμα, αν και ο καθένας μπορεί πλέον να αποκτήσει ένα βιβλίο, δεν έχουν ακόμη όλοι τη δυνατότητα να δημοσιεύσουν το έργο τους. Δεν θα ήταν λοιπόν υπερβολή να υποστηρίξουμε ότι σήμερα αρχίζει να πνέει μέσα στο Internet ένας νέος αέρας ο οποίος υπόσχεται να αλλάξει τη ζωή των συγγραφέων της εποχής μας.

Μορφές δικτυακής διάθεσης και διαφήμισης βιβλίων

Στο παρελθόν, αρκετοί συγγραφείς δημοσίευαν στο δίκτυο αποσπάσματα των έργων τους και προέτρεπαν όσους τα διαβάσουν να αγοράσουν ολόκληρο το βιβλίο τους (π.χ. από ένα ηλεκτρονικό βιβλίο όπως το Amazon.com). Σήμερα όμως παρέχεται πλέον στους αναγνώστες και η δυνατότητα να αγοράσουν το βιβλίο σε ηλεκτρονική μορφή ή τυπωμένο με τη μέθοδο του print-on-demand (τα βιβλία τυπώνονται σε τιράζ των 100 αντιτύπων, μειώνοντας σημαντικά το κόστος αρχικής έκδοσης).

Αν και κάποιοι αποκαλούν κοροϊδευτικά αυτές τις εκδοτικές προσπάθειες Vanity Press (Εκδόσεις Ματαιοδοξίας) επειδή οι εταιρείες επιτρέπουν σε οποιονδήποτε να "εκδίδει" το έργο του χωρίς να τις ενδιαφέρει ιδιαίτερα η ποιότητά του, αυτή η μορφή διαφήμισης και έκδοσης έχει αποκτήσει μεγάλη δημοτικότητα και υιοθετείται πια ακόμη και από γνωστούς και επιτυχημένους συγγραφείς όπως ο Arthur C. Clarke ή ο Stephen King (αν και ο τελευταίος ασχολήθηκε με τις ηλεκτρονικές εκδόσεις περισσότερο για διαφημιστικούς λόγους και όχι διότι πίστευε πραγματικά στις εμπορικές δυνατότητες του online publishing).

Πρωτοπόρες στον τομέα αυτό είναι εταιρείες όπως οι Fatbrain.com, 1stBooks, Ebooksonthe.net και iUniverse.com, ενώ όλο και περισσότεροι χώροι μέσα στο δίκτυο αρχίζουν να φιλοξενούν συγγραφείς και να διαθέτουν τα έργα τους στους χρήστες του Internet.

Νέοι τρόποι συγγραφής βιβλίων

Πρόσφατα, έκανε την επανεμφάνισή της στο δίκτυο η παλιά πρακτική (γνωστή από τις επιφυλλίδες του Αλέξανδρου Δουμά και του Ευγένιου Συή) της δημοσίευσης σε συνέχειες. Αρκετά sites πληρώνουν σήμερα συγγραφείς για να γράφουν έργα τα οποία δημοσιεύονται σε συνέχειες στο web και τυπώνονται σε χαρτί μόνο αφού ολοκληρωθεί η "ιστοδημοσίευση". Μερικά από αυτά μάλιστα γράφονται ειδικά για ανάγνωση μέσα από το Web.

Ένα πολύ δημοφιλές έργο αυτής της μορφής είναι το Dark Again (http://www.darkagain.com) το οποίο έχει δημοσιευθεί στο Web σε interactive έκδοση. Η ιστοέκδοση περιέχει ειδικές παραπομπές χάρη στις οποίες ο αναγνώστης μπορεί (κάνοντας κλικ στο όνομα κάποιου ήρωα) να διαβάσει το προσωπικό ημερολόγιο αυτού του χαρακτήρα, να μελετήσει χάρτες της πόλης μέσα στην οποία διαδραματίζεται η δράση ή ακόμη και να διαβάσει άρθρα εφημερίδων οι οποίες υποτίθεται πως δημοσιεύθηκαν τις ημέρες που εκτυλίσσονται τα επεισόδια για να αποκτήσει μια ευρύτερη αντίληψη του χώρου μέσα στον οποίο ζουν οι ήρωες του έργου.

Η οικονομική βιωσιμότητα των δικτυακών βιβλίων

Τα έσοδα από δικτυακές εκδοτικές προσπάθειες καλύπτονται από τις συνδρομές των αναγνωστών, από χορηγούς οι οποίοι τοποθετούν banners σε διάφορα σημεία των Web σελίδων του έργου, καθώς επίσης και από πωλήσεις ηλεκτρονικών αντιτύπων τα οποία ο αναγνώστης μπορεί να διαβάσει από το PC του ή από κάποια ειδική συσκευή.

Δυστυχώς όμως, οι χορηγίες δεν αποδίδουν ικανοποιητικά έσοδα, η ανάγνωση βιβλίου από μια οθόνη είναι κουραστική για τα μάτια και οι συνδρομητικές εκδόσεις δεν έχουν κατορθώσει ακόμη να αποκτήσουν μεγάλη δημοτικότητα.

Το παράδειγμα του Stephen King

Χαρακτηριστική των οικονομικών προβλημάτων μιας δικτυακής έκδοσης είναι η περίπτωση του διάσημου συγγραφέα Stephen King ο οποίος πέρυσι ξεκίνησε τη συγγραφή ενός ηλεκτρονικού βιβλίου (με τίτλο The Plant) το οποίo πωλείτο σε συνέχειες. Το αντικείμενο του βιβλίου ήταν ένα φυτό Βαμπίρ το οποίο αποκτούσε σιγά σιγά τον έλεγχο ενός εκδοτικού οίκου και όλοι πίστευαν ότι το ταλέντο του γνωστού συγγραφέα μαζί με την αγωνία του "τι θα γίνει παρακάτω" θα εξασφάλιζαν την επιτυχία του εγχειρήματος.

Το έργο διανεμήθηκε σε αρχεία .pdf και τα πρώτα 3 κεφάλαια κόστιζαν (όλα μαζί) 1 δολάριο, ενώ το τέταρτο και το πέμπτο (που ήταν πιο εκτεταμένα) χρεώθηκαν 2 δολάρια το καθένα. Ο King είχε ανακοινώσει ότι το βιβλίο θα εκδίδονταν βάση μιας "συμφωνίας κυρίων" όπου αν το 75% των λήψεων (downloads) κάθε κεφαλαίου πληρωνόταν, εκείνος θα συνέχιζε γράφοντας το επόμενο κεφάλαιο.

Δυστυχώς όμως, μετά το πέμπτο κεφάλαιο και παρά το γεγονός ότι το 75-80% των αναγνωστών πλήρωνε κανονικά, ο King ανακοίνωσε τη διακοπή της έκδοσης με τη δημοσίευση ενός έκτου κεφαλαίου το οποίο έκλεινε αρκετά ανοικτά σημεία της υπόθεσης, αλλά άφηνε ανοικτό το ενδεχόμενο συνέχειας του έργου. Επισήμως, δήλωσε ότι σταματούσε προσωρινά για να ασχοληθεί με άλλα έργα, αλλά φαίνεται ότι τα έσοδα δεν ήταν ικανοποιητικά και έτσι προτίμησε να επιστρέψει στις παραδοσιακές εκδόσεις.

Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή δεν ήταν η πρώτη ηλεκτρονική προσπάθεια του δημοφιλούς συγγραφέα. Είχε προηγηθεί η ηλεκτρονική έκδοση της νουβέλας του "Riding the Bullet", η οποία (σύμφωνα με τον τύπο) πουλήθηκε σε 500.000 αντίτυπα! Στην πραγματικότητα όμως τα αντίτυπα αυτά αγοράστηκαν από τα Amazon.com και Barnesandnoble.com και διανεμήθηκαν δωρεάν στο κοινό.

Ακόμη και τότε όμως οι περισσότεροι αναγνώστες ενδιαφέρθηκαν για το βιβλίο περισσότερο από περιέργεια (για να δοκιμάσουν την τεχνολογία), παρά γιατί τους ενδιέφερε το περιεχόμενο. (σύμφωνα με μια έρευνα μόνο το 1% όσων απέκτησαν την ηλεκτρονική έκδοση, διάβασε τελικά το βιβλίο!)

Το μέλλον λοιπόν δεν θα είναι εύκολο για τα ηλεκτρονικά βιβλία. Σίγουρα όμως πρόκειται για μια τεχνολογία η οποία παρουσιάζει ενδιαφέρον και απ' ό,τι φαίνεται μας επιφυλάσσει πολλές εκπλήξεις.

Γιώργος Επιτήδειος

Αποκτήστε μια δωρεάν συνδρομή στο InterBIZ

Επιστροφή στο Αρχείο ’ρθρων Παλαιών Τευχών
Επιστροφή στις Επιχειρηματικές Σελίδες