Οι καινοτομίες δεν εξασφαλίζουν πάντοτε την επιτυχία

Ως οικονομολόγος (και κάτοικος μιας χώρας η οποία βρίσκεται πολύ πιο πίσω από τις ΗΠΑ σε θέματα Internet), φοβάμαι πως θα συμφωνήσω μαζί τους. Οι περισσότερες εταιρείες Internet στην Ελλάδα και διεθνώς έχουν σαγηνευτεί τόσο από τις νέες τεχνολογίες που ξεχνούν ότι χωρίς επιχειρηματικό πνεύμα και γνώση βασικών οικονομικών κανόνων ακόμη και η καλύτερη ιδέα είναι καταδικασμένη να αποτύχει, παρασύροντας πολύ συχνά στην καταστροφή τόσο το δημιουργό της όσο και όσους πίστεψαν σε αυτόν και στις ιδέες του.

Μια από τις διδακτικότερες αποτυχίες αυτής της μορφής θα βρούμε στην προσπάθεια του Θωμά Έντισον, ενός από τους μεγαλύτερους εφευρέτες του 20ου αιώνα, να αξιοποιήσει εμπορικά το φωνόγραφο που μόλις είχε εφεύρει. Ο Έντισον ήταν ένας παραγωγικότατος εφευρέτης ο οποίος εκτός από το φωνόγραφο ασχολήθηκε με τον ηλεκτρισμό (η εμμονή του στο συνεχές ρεύμα απετέλεσε μια άλλη μεγάλη αποτυχία του), τον κινηματογράφο (που αρχικά τουλάχιστον του έφερε κάποια έσοδα) και πολλά άλλα.

Το κυριότερο χαρακτηριστικό του φωνόγραφου που διέθεσε στην αγορά ο Έντισον ήταν η χρήση κυλίνδρων αντί για δίσκους. Δίνοντας μεγαλύτερη βαρύτητα στην τεχνική αρτιότητα απ' ό,τι στην πρακτική εφαρμογή ο Έντισον υιοθέτησε τους κυλίνδρους διότι παρείχαν καλύτερη ποιότητα ήχου και έδιναν στο χρήστη τη δυνατότητα να κάνει εύκολα τις δικές του ηχογραφήσεις. (Θεωρούσε τον φωνόγραφο μέρος ενός "paperless office" όπου ο επιχειρηματίας θα κατέγραφε την αλληλογραφία του και όχι είδος μαζικής κατανάλωσης για την αναπαραγωγή μουσικής.)

Το κοινό όμως προτίμησε τους δίσκους λόγω της ανθεκτικότητάς τους, της μεγαλύτερης διάρκειας ηχογράφησης, της δυνατότητας αποθήκευσης σε μικρότερους χώρους και του χαμηλού τους κόστους. Ο Έντισον λοιπόν απέτυχε παρά το γεγονός ότι μπήκε στην αγορά πρώτος, το προϊόν του ήταν τεχνολογικά πιο προηγμένο και παρείχε περισσότερες δυνατότητες (ηχογράφηση και όχι μόνο απλή αναπαραγωγή). Ακόμη όμως και όταν παραδέχθηκε το λάθος του και στράφηκε στην παραγωγή φωνογράφων με δίσκους οι προσπάθειές τους απέτυχαν διότι αντί να συμβαδίσει με τα γούστα του κοινού, το οποίο ζητούσε μουσική από γνωστούς και διάσημους καλλιτέχνες, προτίμησε να παρέχει τα έργα ταλαντούχων αλλά άγνωστων (εκτός "star system") μουσικών.

Οι αποτυχίες του Έντισον μας διδάσκουν ότι το κοινό έχει συχνά διαφορετική αντίληψη από τους τεχνικούς για το τι είναι χρήσιμο και τι όχι. Μας υπενθυμίζουν επίσης πως κάθε νέα ιδέα πρέπει να σέβεται τις συνήθειες που απέκτησαν οι καταναλωτές μετά από χρόνια ή δεκαετίες εμπειριών και να μην προσπαθεί πάντοτε να τους "αλλάξει μυαλά" ακόμη και όταν αυτό που τους προσφέρει είναι, πέρα από κάθε αμφιβολία, καλύτερο.

Το μάθημα αυτό βέβαια δεν είναι καινούριο. Ο μεγαλύτερος γνωστός - άγνωστος αποτυχημένος καινοτόμος επιχειρηματίας στην ιστορία ήταν σίγουρα ο Γουτεμβέργιος, ο εφευρέτης της τυπογραφίας με κινητά στοιχεία. Αν και δίκαια θεωρείται από τους περισσότερους ως ο σημαντικότερος άνθρωπος της χιλιετίας ελάχιστοι γνωρίζουν ότι η εφεύρεσή του τον οδήγησε τρεις φορές στη χρεοκοπία (μια με τη δική του περιουσία που είχε αποκτήσει ασχολούμενος με το εμπόριο κοσμημάτων, μια με την περιουσία του συνεταίρου του και μια με την περιουσία ενός "venture capitalist" της εποχής).

Μπορεί λοιπόν το έργο του επηρέασε τη ζωή πάνω σ' αυτό τον πλανήτη περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη εφεύρεση των τελευταίων χιλίων ετών, αλλά το τέλος της ζωής του τον βρήκε πάμπτωχο να εργάζεται στην αυλή του Αρχιεπισκόπου του Mainz όπου τον προσέλαβαν για να μην πεθάνει της πείνας (καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια της πόλης και προφανώς είχε κάποιες γνωριμίες).

Ας είμαστε λοιπόν πιο μετριόφρονες όταν υποστηρίζουμε πως το έργο και οι ιδέες μας θα αλλάξουν το χώρο του Internet και θα μας κάνουν πλούσιους. Η αγορά ακολουθεί πάντοτε τους δικούς της ρυθμούς και τιμωρεί σκληρά όσους την αγνοήσουν.

Γιώργος Επιτήδειος
gepiti@gepiti.com



Αποκτήστε μια δωρεάν συνδρομή στο InterBIZ

Επιστροφή στο Αρχείο ’ρθρων Παλαιών Τευχών
Επιστροφή στις Επιχειρηματικές Σελίδες

Copyright 1998, 1999, 2000 Γιώργος Επιτήδειος
Υποδείξεις, Ερωτήσεις, Σχόλια στην διεύθυνση gepiti@gepiti.com