Σκέψεις για το παρελθόν και το μέλλον των τηλεπικοινωνιών από τον Nicholas Negroponte

[InterBIZ Newsletter Logo]

Σκέψεις για το παρελθόν και το μέλλον των τηλεπικοινωνιών από τον Nicholas Negroponte
1/2/2002 (Σημειώσεις από την ομιλία του στο Telecommunications Summit 2002 στις 25/1)
Γιώργος Επιτήδειος, gepiti@gepiti.com

Χωρίς αμφιβολία η ομιλία του κ. Negroponte αποτελούσε τη σημαντικότερη στιγμή του συνεδρίου που οργάνωσε η "ΟΤΕ - International Investments" και οι "Financial Times". Σας παρουσιάζω λοιπόν μια "τηλεγραφική" περίληψη των κυριότερων απόψεων αυτού του εξαιρετικού ομιλητή που μας κράτησε καρφωμένους στις θέσεις μας για 90 ολόκληρα λεπτά (όσο δηλαδή και ένας ποδοσφαιρικός αγώνας):

Μια διαφορετική ματιά στην κρίση

Μέχρι πέρυσι λάμβανα 5 - 6 προσκλήσεις την ημέρα για ομιλίες σε συνέδρια, σεμινάρια κ.λπ. Σήμερα λαμβάνω περίπου 3 ή 4 το μήνα! Η απογοήτευση που κυριαρχεί στον χώρο των τηλεπικοινωνιών είναι πολύ μεγάλη και θα μας πάρει αρκετό καιρό για να συνέλθουμε από το χτύπημα. (Ο κ. Negroponte είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Motorola.)

Αρχιτεκτονική δικτύων

Κάποτε όλα λειτουργούσαν με circuit switching (δηλαδή έπρεπε να αφιερώνεται ένα ξεχωριστό κύκλωμα σε κάθε σύνδεση όπως συμβαίνει στο τηλέφωνο). Σήμερα τα πάντα μεταφέρονται ήδη ή θα μεταφέρονται σύντομα με πακέτα (όπως λειτουργεί το Internet) και μια ενιαία υποδομή (δηλαδή ένα "καλώδιο") θα είναι αρκετό για όλες τις εργασίες μας (φωνή, video, δεδομένα κ.λπ.).

Ασύρματα δίκτυα

Πριν από 10 χρόνια είχα προβλέψει ότι τα κάτω θα έρθουν πάνω (ασύρματη τηλεφωνία αντί για καλωδιακή) και τα πάνω κάτω (καλωδιακή τηλεόραση αντί για κεραίες και ασύρματες μεταδόσεις). Η πραγματικότητα φαίνεται ότι με δικαίωσε.

(Γιώργος Επιτήδειος: Στις ΗΠΑ αυτό είναι γεγονός. Στην Ευρώπη όμως η καλωδιακή τηλεόραση λειτουργεί και αυτή ασύρματα μέσω δορυφόρου.)

Εκπαίδευση

Το κλειδί δεν βρίσκεται στην υποδομή, αλλά στην παιδεία. Σήμερα το 51% των εξαγωγών της Κόστα Ρίκα αποτελείται από ολοκληρωμένα κυκλώματα και τα έσοδά της από αυτή τη βιομηχανία είναι πολύ μεγαλύτερα από τις εξαγωγές Μπανάνας συν τις πωλήσεις Καρύδας. Για να επιτευχθεί αυτό όμως η χώρα επένδυσε σημαντικά στην παιδεία και ειδικά στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

Αν τα δημοτικά σου σχολεία δεν λειτουργούν σωστά η μάχη για την οικονομία σου είναι ήδη χαμένη όσο κι αν προσπαθήσεις να διορθώσεις το κακό που συντελέστηκε με ενίσχυση των άλλων εκπαιδευτικών επιπέδων.

Η αξία της κουλτούρας

Οι κάτοικοι της Ινδίας ζουν σε δημοκρατικό καθεστώς (δηλαδή σε περιβάλλον που ενθαρρύνει την καινοτομία και τις πρωτοβουλίες), ενώ μιλούν εξαιρετικά αγγλικά. Ωστόσο, η Κίνα παρά το δικτατορικό καθεστώς της (που επιβάλει πολιτικές "εκ των άνωθεν" χωρίς τη συμμετοχή του λαού) και παρά την άγνοια της αγγλικής γλώσσας (δηλαδή της γλώσσας του Internet) έχει πραγματοποιήσει πολύ μεγαλύτερες προόδους από την Ινδία στο διαδίκτυο επειδή ο κινεζικός λαός είναι αφάνταστα φιλομαθής και επειδή οι οικογένειες έχουν συνήθως μόνο ένα παιδί οπότε επενδύουν τα πάντα στην εκπαίδευσή του.

Το μέλλον του Internet στην Ελλάδα

Δυστυχώς το δίκτυο δεν ταιριάζει στη νοοτροπία των ελλήνων. Δεν είμαστε καλοί στη συνεργασία και γι' αυτό δεν θα καταφέρουμε πολλά πράγματα στο διαδικτυομένο περιβάλλον.

Η ποιότητα των δεδομένων

Διαβάζοντας ένα βιβλίο καταναλώνεις 3.000.000 bits την ώρα. Βλέποντας τηλεόραση καταναλώνεις 3.000.000 bits το δευτερόλεπτο. Είναι παράλογο να χρεώνουμε όλα τα bits με τον ίδιο τρόπο αφού κάποια αξίζουν περισσότερο από άλλα. Επίσης, είναι λάθος να χρεώνουμε με την απόσταση αφού οι διαφορές κόστους είναι μηδαμινές.

(Γιώργος Επιτήδειος: Σε παρατήρησή μου ότι το υπάρχον σύστημα τελικά θα διατηρηθεί γιατί είναι απλούστερο και ευκολότερο ο κ. Negroponte παρατήρησε ότι όντως η απλή χρέωση είναι εξαιρετικά σημαντική και ελπίζει να βρεθεί κάποτε τρόπος ώστε να εφαρμοστούν στην πράξη οι ιδέες του.)

Πώληση συχνοτήτων

Αντιγράφοντας μια κακή αμερικανική πρακτική η Βρετανία πούλησε σε δημοπρασία τις συχνότητες για υπηρεσίες τρίτης γενεάς προς 35 δις δολάρια. Το ποσό αυτό ήταν παράλογα υψηλό αφού αναλογούσε σε 1.000 δολάρια ανά πιθανό χρήστη (χωρίς να υπολογίζεται το κόστος δημιουργίας της υποδομής και παροχής των υπηρεσιών). Αδιαφορώντας για το παράλογο της τιμής (που σήμαινε ότι σε όλη την Ευρώπη θα έπρεπε να δαπανηθούν συνολικά 600 δισεκατομμύρια δολάρια μόνο για τις άδειες), πολλές χώρες ξεκίνησαν και αυτές τις δικές τους δημοπρασίες με καταστροφικά αποτελέσματα. (Απούλητες άδεις ή προβλήματα για τις εθνικές τηλεπικοινωνιακές εταιρείες.)

Στη Γερμανία η Deutsche Telecom κατέβαλε ένα τεράστιο ποσό στο γερμανικό δημόσιο και όλοι ήταν ευχαριστημένοι. Όταν όμως οι επενδυτές συνειδητοποίησαν πόσο πολύ θα κόστιζε η ανάπτυξη της υπηρεσίας 3G "ξεφορτώθηκαν" τις μετοχές τους και από την μεγάλη πτώση της τιμής της Deutsche Telecom το γερμανικό δημόσιο έχασε περισσότερα απ' όσα κέρδισε πουλώντας τις άδειες! (Καλά να πάθουν.)

Κινητά τρίτης γενεάς

Για μένα, και ξέρω ότι ακούγεται παράξενο, όλη αυτή η ιστορία αποτελεί πολύ κακό για το τίποτε. Οι νέες υποδομές και οι συσκευές τους προσφέρουν μεν καλύτερες υπηρεσίες (π.χ. 150 Kbps) αλλά όχι τόσο πολύ καλές ώστε να πείσουν το κοινό να εγκαταλείψει μαζικά τις ήδη υπάρχουσες συσκευές και τεχνολογίες (σύντομα 28 ή ακόμη και 56 Kbps).

Έτσι σήμερα οι εταιρείες από τη μια μεριά έχουν την πίεση να παράσχουν τις νέες υπηρεσίες όσο γίνεται πιο γρήγορα (για να αποσβεσθούν τα χρήματα που πλήρωσαν για τις άδειες), από την άλλη όμως επιθυμούν να καθυστερήσουν έτσι ώστε να ωριμάσει η τεχνολογία και να παράσχουν περισσότερες και καλύτερες υπηρεσίες που θα "φέρουν" πιο γρήγορα τους συνδρομητές στην τρίτη γενεά.

Οι ελεύθερες συχνότητες

(Γιώργος Επιτήδειος: 2,4 GHz)

Χάρη στις νέες τεχνολογίες (π.χ. 802.11b) πολλοί μετατρέπουν τα σπίτια τους σε δικτυακούς κόμβους, παρέχοντας ασύρματη πρόσβαση στο Internet σε όσους βρίσκονται σε απόσταση 400-500 μέτρων από αυτά. (Εγώ πέρυσι βρισκόμουν στο σπίτι μου μόνο για 19 ημέρες. Γιατί λοιπόν να μη χρησιμοποιούν άλλοι τα 2Mbps της γραμμής που διαθέτω;)

Με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται σιγά σιγά άτυπα peer to peer δίκτυα όπου κάθε χρήστης διαθέτει έναν κόμβο και παρέχει πρόσβαση στους γύρω του, παρακάμπτοντας τα παραδοσιακά δίκτυα και υπηρεσίες. Οι τηλεπικοινωνιακές εταιρείες λοιπόν πρέπει να μεταβάλουν τον τρόπο λειτουργίας τους και να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση.

Διασυνδεδεμένα πράγματα

Φανταστείτε πυροσβεστήρες που θα λειτουργούν εξ' αποστάσεων και κούκλες που θα κατεβάζουν παραμύθια από το Internet για να τα διηγούνται στα παιδιά.

Ζήτω το prepay

Οι κάρτες προπληρωμένου χρόνου εφευρέθηκαν στις ΗΠΑ για καταναλωτές που δεν έχουν πιστωτική κάρτα, δηλαδή δεν είναι αξιόπιστοι πελάτες και γι' αυτό πρώτα τους βάζουμε να πληρώσουν και μετά τους παρέχουμε την υπηρεσία. Οι εταιρείες δεν συμπαθούν αυτούς τους πελάτες και προτιμούν τις συνδρομές γιατί υποδηλώνουν μια πιο σταθερή και μακροχρόνια σχέση.

Κάνουν όμως λάθος. Υπάρχει μια τεράστια αγορά prepay για υπηρεσίες που χρησιμοποιούνται λίγο (π.χ. οι δικτυωμένες κούκλες) και οι τηλεπικοινωνιακές εταιρείες μπορούν να κερδίσουν κολοσσιαία ποσά χάρη σε αυτό το σύστημα πληρωμών.

Πρόταση 1: Δώστε πίσω τα χρήματα που πήρατε για τις άδειες τρίτης γενεάς

Το είπα σε 12 πρωθυπουργούς και με πήραν για τρελό (Ελπίζω να φύγω ζωντανός από την Ευρώπη). Το καλύτερο θα είναι να δοθούν άδειες με beauty contests, σε όσους εγγυώνται καλύτερες επενδύσεις και φθηνότερες ή καινοτόμες υπηρεσίες. Έτσι, το κοινό και η οικονομία θα ωφεληθούν πολύ περισσότερο απ' ό,τι αν καταπιεί τα χρήματα των αδειών ο κρατικός προϋπολογισμός χωρίς κανείς να γνωρίζει που καταλήγουν τελικά.

Πρόταση 2: Δεν υπάρχουν παρεμβολές!

Αν πολλά μηνύματα μεταδίδονται στην ίδια συχνότητα, το σήμα δεν χάνεται. Απλώς περιπλέκεται. Η τεχνολογία Spread Spectrum, που αναπτύχθηκε για στρατιωτικούς σκοπούς, βασίζεται στο γεγονός ότι αφού τίποτε δεν χάνεται, αλλά απλά "ανακατεύεται", χρειάζεσαι μόνο έναν ισχυρό υπολογιστή για να το "ξεμπερδέψεις".

Δεν έχουμε λοιπόν πρόβλημα bandwidth (π.χ. αυτή η συχνότητα μπορεί να μεταφέρει μόνο μέχρι Χ πληροφορίες), αλλά απλώς ανάγκη μεγάλης υπολογιστικής ισχύος. Όσο λοιπόν οι υπολογιστές θα γίνονται φθηνότεροι και γρηγορότεροι, τόσο περισσότερα δεδομένα θα μπορούμε να περάσουμε μέσα από τις ίδιες συχνότητες.

Δώστε συχνότητες στο λαό

Πόσοι καλωδιακοί τηλεοπτικοί σταθμοί υπάρχουν στην Ινδία; Αν δεν το ξέρετε ήδη, σίγουρα δεν θα μαντέψετε ποτέ την απάντηση:

Σήμερα υπάρχουν 30.000 σταθμοί με γεωγραφική κάλυψη στο 30% της χώρας, ενώ το 1995 δεν υπήρχε κανένας. Αυτό το γεγονός αποτελεί ένα καλό παράδειγμα του τι θα συμβεί αν αφήσουμε πολλές συχνότητες (κατά προτίμηση όλες) ελεύθερες. Θα βρεθούμε μπροστά σε μια έκρηξη ανάπτυξης νέων τεχνολογιών, καινούριων ιδεών και πρωτότυπων υπηρεσιών.

Θα χρειαστεί φυσικά να θεσπιστούν κανόνες χρησιμοποίησης αυτών των συχνοτήτων. Η μορφή τους όμως θα είναι ανάλογη με των κανόνων προτεραιότητας στη θάλασσα όπου ο καθένας πρέπει να συμπεριφέρεται με ειδικό τρόπο (π.χ. κανόνες αποφυγής συγκρούσεων), αλλά σε κανέναν δεν ανήκει ένα συγκεκριμένο κομμάτι του ωκεανού.

Πρόταση 3: Να πάρουμε στα σοβαρά το 802.11b

Αυτή η απλή τεχνολογία προσφέρει εκπληκτικές δυνατότητες στον απλό χρήστη. Αν αφήσουμε ελεύθερη τη δημιουργικότητά του είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσουμε σύντομα μια πραγματική επανάσταση.
(Γιώργος Επιτήδειος: Όπως ακριβώς συνέβη και με το Internet).

Με τέτοιες τεχνολογίες επιτυγχάνουμε σήμερα ταχύτητες μεταφοράς 11 Mbps. Ακόμη κι αν οι παρεμβολές το μειώνουν στα 5 Mbps η βελτίωση σε σχέση με ό,τι διαθέτουμε σήμερα είναι και πάλι τρομακτική. (Το 802.11b λειτουργεί στη συχνότητα του φούρνου μικροκυμάτων. Αν ένα φούρνος στη γειτονιά μας λοιπόν έχει διαρροή η ταχύτητα μεταφοράς θα πέσει λίγο, αλλά και πάλι θα είναι πολύ ικανοποιητική.)

Μια επιχειρηματική ιδέα

Αν εγώ ήμουν στη θέση μιας σύγχρονης εταιρείας, θα γέμιζα όσο γρηγορότερα μπορούσα όλη την Αθήνα και την Ελλάδα με κεραίες και θα αξιοποιούσα τη δημιουργικότητα των χρηστών για να βρω νέες πηγές εσόδων. Φυσικά οι παραδοσιακές τηλεφωνικές εταιρείες δεν θα το κάνουν γιατί φοβούνται ότι θα "κανιβαλίσουν" τις πωλήσεις των παραδοσιακών υπηρεσιών τους. Αυτό όμως δεν θα εμποδίσει κάποιον άλλον να το κάνει και αν ενδιαφέρεται για το κοινό καλό η κάθε κυβέρνηση πρέπει να τον ενθαρρύνει, κωφεύοντας στις εκκλήσεις των telecoms για "προστασία".

(Γιώργος Επιτήδειος: Φαντάζεστε να τοποθετούσε τέτοιες κεραίες ο ΟΑΣΑ στις στάσεις των λεωφορείων; Θα τίναζε στον αέρα τα έσοδα ΟΤΕ, Vodafone, Telestet και πάρα πολλών άλλων παρέχοντας υπηρεσίες data και σταθερής ή ακόμη και κινητής τηλεφωνίας με πολύ μικρό κόστος.)

Να επανεφεύρουμε τον εαυτό μας

Μια από τις τελευταίες ερωτήσεις που δέχθηκε ο κ. Negroponte (προφανώς από εργαζόμενο σε τηλεπικοινωνιακή εταιρεία) ήταν: "Μιλάτε για σαρωτικές αλλαγές και εναλλακτικούς τηλεπικοινωνιακούς παροχείς χάρη στις συνενώσεις μεμονωμένων χρηστών. Τι μένει λοιπόν για τις Telecoms; Να ασχοληθούν με την παραγωγή περιεχομένου (content);"

Η απάντηση ήταν: Ο κόσμος μας μεταβάλλεται όλο και πιο γρήγορα. Πρέπει λοιπόν να προσαρμοζόμαστε και αν χρειαστεί να μη φοβόμαστε την αλλαγή αντικειμένου εργασιών όπως η Vivendi που από εταιρεία υδάτων μεταμορφώθηκε σε όμιλο διανομής ψυχαγωγικού περιεχομένου.

Πρέπει επίσης να μη φοβόμαστε την αποτυχία. Η NOKIA κάποτε κατασκεύαζε χαρτοπολτό και μπότες από καουτσούκ! Προσπάθησε να ασχοληθεί με την τηλεόραση και απέτυχε. Δοκίμασε την παραγωγή εργαλείων, αλλά ούτε εκεί τα πήγε καλά. Είχε όμως το θάρρος να ξαναδοκιμάσει την τύχη της στα κινητά τηλέφωνα.

Γιώργος Επιτήδειος

Αποκτήστε μια δωρεάν συνδρομή στο InterBIZ

Επιστροφή στο Αρχείο ’ρθρων Παλαιών Τευχών
Επιστροφή στις Επιχειρηματικές Σελίδες