Η δημοφιλέστερη απάτη στο δίκτυο (Πυραμιδικά Σχήματα)
23/11/2001 (Ορισμός, αντιρρήσεις και μια εναλλακτική πρόταση.) Γιώργος Επιτήδειος,  gepiti@gepiti.com

Τι είναι το multilevel marketing (ή network marketing)

Η πρωτοποριακή ιδέα των στελεχών της εταιρείας ήταν να μην περιορίσουν το δίκτυο πωλήσεών τους μόνο σε όσα καταστήματα μπορούσαν να πουλήσουν τα προϊόντα τους, αλλά να μετατρέψουν τους ίδιους τους πελάτες τους σε πωλητές! Έτσι, η Tupperware προσέλαβε νοικοκυρές οι οποίες καλούσαν (ή επισκέπτονταν) τις φίλες τους για να τους πουλήσουν τα γνωστά μας "ταπεράκια", ενώ παράλληλα στρατολογούσαν τις δυναμικότερες από τις νέες πελάτισσες, ενθαρρύνοντάς τις να πουλήσουν και αυτές τα ίδια προϊόντα στις δικές τους φίλες.

Η πρακτική αυτή ονομάστηκε multilevel (πολυεπίπεδο) marketing επειδή για κάθε στρατολόγηση, οι συνεργάτιδες της Tupperware ανταμείβονταν με ποσοστό επί των εσόδων από τις πωλήσεις των νέων πωλητριών. Υπήρχαν λοιπόν πολλά επίπεδα πωλητών (οι στρατολογημένοι από υπαλλήλους της εταιρείας, οι στρατολογημένοι από άλλους στρατολογημένους κ.ο.κ.).

Για να καταλάβουμε πώς λειτουργούσε αυτό το σύστημα, ας υποθέσουμε ότι ο Α εισπράττει από την εταιρεία Χ (παραγωγό τσαγιού) 10 δραχμές προμήθεια για κάθε κουτί τσάι του βουνού που πουλάει. Αν καταφέρει και πείσει τον Β να πουλάει και αυτός το ίδιο τσάι τότε ο Β θα κερδίζει 8 δραχμές για κάθε κουτί, ενώ ο Α που τον στρατολόγησε θα κερδίζει τις άλλες 2.

Πώς λειτουργεί η απάτη του multilevel marketing (network marketing)

Ωστόσο, θεωρητικά ένας "παλιός" πωλητής μπορεί να κερδίσει χρήματα στρατολογώντας απλώς άλλους πωλητές και επωφελούμενος από την εργασία τους χωρίς ο ίδιος να κάνει τίποτε.

Αυτό το σημείο αποτελεί τη βάση για τη δημοφιλέστερη απάτη στο Internet. Εκμεταλλευόμενοι την ανθρώπινη απληστία, αρκετοί απατεώνες στρατολογούν πωλητές, χρησιμοποιώντας ως δόλωμα την "ευκαιρία" να δημιουργήσουν τα θύματά τους το δικό τους δίκτυο πωλήσεων.

Σε αυτές τις περιπτώσεις το πωλούμενο προϊόν δεν έχει καμία σημασία (μπορεί να είναι web services, απορρυπαντικά ή οτιδήποτε άλλο φανταστεί όποιος οργανώσει μια παρόμοια κομπίνα). Τα πραγματικά κέρδη αυτού του συστήματος προέρχονται από τα χρήματα που πληρώνει κάποιος για να γίνει πωλητής! Γι' αυτό άλλωστε και το σύστημα ονομάζεται πυραμιδικό. Λειτουργεί μόνο όσο στρατολογούνται νέοι πωλητές και καταρρέει όταν αυτοί σταματήσουν να διευρύνουν τη βάση του.

Αν μια εταιρεία ενδιαφέρεται πραγματικά να πουλήσει τα προϊόντα της, τότε όσο περισσότερους πωλητές διαθέτει τόσο καλύτερα επιτυγχάνει το σκοπό της. Γι' αυτό και συνήθως τους παρέχει κίνητρα όπως δωρεάν εκπαίδευση, ενημέρωση, διανομή πληροφοριακού υλικού κ.λπ.

Αντίθετα, σε αυτό το σύστημα ζητείται από τους μελλοντικούς πωλητές η πληρωμή χρημάτων με διάφορες έξυπνες δικαιολογίες όπως συνδρομή, εγγύηση, αγορά εκπαιδευτικού υλικού, υποχρεωτική παρακολούθηση ακριβών σεμιναρίων κ.λπ.

Ο κλασικός τρόπος στρατολόγησης

Μετά από αυτές τις μεγαλόστομες υποσχέσεις ακολουθεί η περιγραφή του τρόπου με τον οποίο θα καταφέρει να πραγματοποιήσει τα παραπάνω όνειρα όποιος είναι αρκετά έξυπνος ή αποφασιστικός για να ακολουθήσει την "απόλυτα δοκιμασμένη" μέθοδο που περιγράφει ο αποστολέας. Το κοινό χαρακτηριστικό όλων αυτών των πρακτικών βρίσκεται στη δημιουργία ενός δικτύου συνεργατών το οποίο θα ξεκινάει από τον παραλήπτη του μηνύματος. Του τονίζεται μάλιστα ότι το μόνο που έχει να κάνει είναι να βρει τους πρώτους συνεργάτες και στη συνέχεια εκείνοι θα δημιουργούν τα δικά τους δίκτυα και αυτός θα ωφελείται από την εργασία των νέων δικτύων χωρίς να κάνει απολύτως τίποτε.

Τέλος, δίνονται οδηγίες για το τι πρέπει να κάνει κανείς για να αξιοποιήσει αυτή την εντυπωσιακή προσφορά.

Συμβουλές

Δυστυχώς, το πρόβλημα με την αναγνώριση αυτής της απάτης βρίσκεται στους ποικίλους και πολύ ευφάνταστους τρόπους με τους οποίους καλύπτονται οι πραγματικοί σκοποί των οργανωτών αυτού του συστήματος. Επίσης, πολλοί απατεώνες προτιμούν να χρησιμοποιούν το Internet επειδή αποτελεί ένα πολύ καινούριο μέσο όπου τα πάντα αλλάζουν πολύ γρήγορα και γι' αυτό η ιδέα της νέας τεχνικής που μπορεί να μας κάνει άμεσα πλούσιους γίνεται ευκολότερα πιστευτή. Ακόμη, το δίκτυο "προστατεύει" την ανωνυμία, ενώ η λειτουργία του σε παγκόσμια κλίμακα, εξασφαλίζει (πρακτικά) το ατιμώρητο για όσους είναι αρκετά πονηροί ώστε να εφαρμόζουν αυτές τις μεθόδους στους κατοίκους άλλων χωρών (η καταδίωξη ενός απατεώνα που εδρεύει σε άλλη χώρα είναι εξαιρετικά επίπονη, δαπανηρή και χρονοβόρα).

Η κύρια άμυνά μας απέναντι σε αυτούς τους ανθρώπους είναι φυσικά η γνώση των πιο δημοφιλών από τις τεχνικές που εφαρμόζουν. Επειδή όμως οι κατ' επάγγελμα απατεώνες είναι πάντοτε πολύ πιο ειδικοί στην εξαπάτηση απ' ό,τι οι τίμιοι άνθρωποι στην αναγνώρισή τους θα ολοκληρώσουμε αυτό το άρθρο με μια σειρά από βασικές συμβουλές κατάλληλες για την αποκάλυψη κάθε λογής δικτυακού "εξαπατητή":

• Ποτέ μην κάνετε δουλειές με ανθρώπους που δεν τους γνωρίζετε ή δεν έχετε πάρει πληροφορίες για αυτούς από μια αξιόπιστη πηγή.

• Ότι φαίνεται πολύ καλό συνήθως δεν είναι και αληθινό. Αν ήταν, αυτός που προσπαθεί να σας το πουλήσει θα το κράταγε για τον εαυτό του.

• Αν συναντήσετε παράνομες δραστηριότητες μέσα στο δίκτυο καταγγείλετέ τις σε κάποιον αρμόδιο φορέα, π.χ. The Internet Fraud Watch (nfic@internetmci.com). Μην ξεχνάτε πως σύμφωνα με τον Σωκράτη: "αν ανέχομαι την αδικία που κάνει κάποιος άλλος είναι σαν να αδικώ εγώ".

Προσοχή όμως! Μην προβαίνετε εσείς οι ίδιοι σε καταγγελίες σε δημόσιους χώρους (usenet, mailing lists κτλ.) όσο σίγουροι και αν είστε για αυτές. Κανείς μας δεν είναι αλάνθαστος και αν δεν εκτιμήσετε σωστά την κατάσταση κινδυνεύετε να καταστρέψετε την υπόληψη ή την εργασία κάποιου αθώου ο οποίος δεν φταίει σε τίποτε. Καλύτερα λοιπόν να αφήνετε το έργο αυτό στους ειδικούς.

Γιώργος Επιτήδειος

Αποκτήστε μια δωρεάν συνδρομή στο InterBIZ

Επιστροφή στο Αρχείο ’ρθρων Παλαιών Τευχών
Επιστροφή στις Επιχειρηματικές Σελίδες

© 2005 Γιώργος Επιτήδειος
Υποδείξεις, Ερωτήσεις, Σχόλια στην διεύθυνση gepiti@gepiti.com