Οι οικονομικές επιπτώσεις του νόμου του Moore

[InterBIZ Newsletter Logo]

Οι οικονομικές επιπτώσεις του νόμου του Moore
7/6/2002 (Η ταχύτητα εξέλιξης των Η/Υ αλλάζει την οικονομία και τη ζωή μας.)
Γιώργος Επιτήδειος, gepiti@gepiti.com

Το 1965 ο, συνιδρυτής της Intel, Gordon Moore διατύπωσε τον γνωστό σε όλους πια "νόμο του Moore" σύμφωνα με τον οποίο η χωρητικότητα των επεξεργαστών σε transistors (συνεπώς και η ταχύτητά τους) διπλασιάζεται κάθε 18 μήνες. Παρότι από τότε έχουν περάσει 37 ολόκληρα χρόνια ο νόμος εξακολουθεί να βρίσκεται σε ισχύ, ενώ οι περισσότεροι επιστήμονες εκτιμούν πως αυτή η αλματώδης πορεία θα διατηρηθεί μέχρι το 2017.

Επειδή λοιπόν οι σκεπτόμενοι άνθρωποι (από την εποχή του Ησίοδου) και οι οικονομολόγοι (από την εποχή του Μαρξ) γνωρίζουν πόσο πολύ επηρεάζονται όλες τις πλευρές της ανθρώπινης δραστηριότητας από την τεχνολογική εξέλιξη, θα δούμε τι σημαίνει για την οικονομία και τη ζωή μας το γεγονός ότι κάθε 18 μήνες πολλαπλασιάζεται η ταχύτητα και μειώνεται το κόστος του εργαλείου που περισσότερο απ' οτιδήποτε άλλο καθορίζει πλέον τη μορφή του κόσμου μας.

1. Υπολογιστές σε αφθονία - χειριστές σε έλλειψη

Σχεδόν κάθε γραφείο συνοδεύεται πλέον και από ένα PC, ενώ το κινητό τηλέφωνο, το video, το αυτοκίνητο, το πλυντήριο και χιλιάδες ακόμη συσκευές αυξάνουν συνεχώς τις δυνατότητές τους, αποκτώντας κι αυτές νέους και διαρκώς ισχυρότερους επεξεργαστές.

Δυστυχώς όμως, οι υπολογιστές είναι περίεργα και συχνά απρόβλεπτα κατασκευάσματα με ιδιοτροπίες που τιθασεύονται μόνο από ανθρώπους με εμπειρία και καλές τεχνικές γνώσεις. Πολλές φορές λοιπόν η τεχνολογία μένει ανεκμετάλλευτη (π.χ. το fax που αγοράστηκε αλλά δεν χρησιμοποιείται γιατί κανείς δεν γνωρίζει πώς να το χειριστεί), ενώ συχνά ημιμαθείς εργαζόμενοι αναλαμβάνουν δύσκολες και περίπλοκες εργασίες με κίνδυνο να προκληθούν καταστροφικές ζημιές (από διαγραφές σημαντικών αρχείων μέχρι ίσως και πρόκληση πολέμου).

2. Νόμος του Moore σε όλα - Γρήγορη απαξίωση των επενδύσεων

Στον χώρο των υπολογιστών ανταλλάσσαμε εδώ και χρόνια ανέκδοτα για τις ημέρες που μεσολαβούν από τη στιγμή που θα αγοράσεις τον "κορυφαίο" υπολογιστή σου μέχρι τη στιγμή που θα εμφανιστεί ένας άλλος ακόμη καλύτερος, μειώνοντας την τιμή του δικού σου στο μισό.

Σήμερα όμως, η καυτή ανάσα του Moore γίνεται ορατή και στις τηλεπικοινωνίες όπου οι παραδοσιακές εταιρείες (σήμερα ΟΤΕ, αλλά αργότερα και LANET, Forthnet κ.λπ.) βλέπουν νέους ανταγωνιστές να χρησιμοποιούν εξοπλισμό δύο φορές καλύτερο από τον δικό τους που αγοράστηκε πέρυσι ή πρόπερσι και ήλπιζαν πώς θα τους είναι παραγωγικός για τα επόμενα 15 χρόνια.

Με την εισαγωγή των υπολογιστών σε κάθε παραγωγική διαδικασία, το ίδιο φαινόμενο συναντούν πλέον όλο και περισσότερες βιομηχανίες. Συνειδητοποιούν δηλαδή με έκπληξη αρχικά και με τρόμο στη συνέχεια ότι ο καινούριος ανταγωνισμός έκανε μικρότερες επενδύσεις από αυτούς και παρόλα αυτά παρέχει καλύτερες υπηρεσίες. Και η χειρότερη στιγμή απ' όλες θα είναι όταν καταλάβουν ότι καμία επένδυση ή τεχνολογία δεν θα τους εξασφαλίσει πλέον την κυριαρχία στην αγορά, αφού σύντομα νέος ακόμη καλύτερος και φθηνότερος εξοπλισμός θα είναι διαθέσιμος στους ανταγωνιστές τους.

Σε όποια αγορά και αν βρισκόμαστε λοιπόν, είμαστε πλέον καταδικασμένοι να τρέχουμε όλο και πιο γρήγορα μόνο και μόνο για να παραμείνουμε στο ίδιο σημείο.

3. Το κόστος μειώνεται - οι ανταγωνιστές αυξάνουν

Ο νόμος του Moore φθηναίνει και βελτιώνει τα πάντα, γκρεμίζοντας μονοπώλια και περιορίζοντας το κόστος εισαγωγής νέων "μνηστήρων" σε παραδοσιακές αγορές όπου οι ήδη υπάρχοντες παίκτες πίστευαν ότι η τράπουλα θα παρέμενε για πάντα μοιρασμένη προς όφελός τους.

Κάποτε χρειαζόσουν εκατομμύρια ευρώ για να δημιουργήσεις ένα ραδιοφωνικό σταθμό, να εκδόσεις μια εφημερίδα ευρείας κυκλοφορίας ή να γυρίσεις μια ταινία. Σήμερα, για το ραδιόφωνο χρειάζεσαι μερικά PC και μια κεραία, για την εφημερίδα ένα web site και για την ταινία μια ψηφιακή κάμερα μαζί με κάποιο επιπρόσθετο εξοπλισμό.

Η αγορά λοιπόν ανοίγει και ο ανταγωνισμός θα γίνεται σιγά σιγά όλο και πιο άγριος.

4. Η ισχύς αυξάνεται - η πολυπλοκότητα λιγοστεύει

Για μια επιχείρηση το κόστος εύρεσης, εκπαίδευσης και διατήρησης εξειδικευμένου προσωπικού είναι ήδη πάρα πολύ υψηλό. Αργά ή γρήγορα λοιπόν η παραγωγική διαδικασία θα στραφεί προς απλούστερες (χαζές) λύσεις όπου η υπολογιστική ισχύς θα χρησιμοποιείται ως αντίδοτο για την πολυπλοκότητα. Αυτό άλλωστε μας διδάσκει και η επιτυχία του ίδιου του Internet που είναι "απλώς" ένα απλό, ξεκάθαρο και χωρίς πολλές ιδιοτροπίες πρωτόκολλο δικτύωσης.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της προσέγγισης είναι το Yahoo! που δεν χρησιμοποίησε ποτέ βάση δεδομένων για τα αρχεία του προτιμώντας να λειτουργεί με ASCII text files! Μια βάση θα ήταν βέβαια πολύ πιο γρήγορη, αλλά με μερικούς παραπάνω υπολογιστές (που σήμερα είναι γρηγορότεροι και φθηνότεροι) επιτυγχάνεις το ίδιο αποτέλεσμα. Η εφαρμογή σου λοιπόν είναι τώρα απλούστερη (υπάρχουν δηλαδή λιγότερα πράγματα που μπορούν να πάνε στραβά), ενώ δεν είσαι δεσμευμένος από κανένα προμηθευτή και μπορείς να προσαρμοστείς γρηγορότερα και ευκολότερα στις νέες εξελίξεις (π.χ. XML).

5. Η ταχύτητα μεγαλώνει - οι θεσμοί μένουν πίσω

Όσοι προχωρούν στα όρια της τεχνολογίας βρίσκονται σε μια νομοθετική no man's land όπου το δίκαιο και το άδικο είναι δύσκολο να οριστούν και ακόμη δυσκολότερο να αποδειχθούν μπροστά σε ένα δικαστήριο. Λειτουργούμε λοιπόν μέσα σε ένα πραγματικό νομοθετικό far west όπου σχεδόν όλα επιτρέπονται και όλα μπορούν να συμβούν.

Επιταχύνοντας συνεχώς τις εξελίξεις, ο νόμος του Moore αυξάνει διαρκώς την έκταση αυτής της "νεκρής ζώνης". Όλα δείχνουν λοιπόν ότι με την πάροδο του χρόνου θα εμφανίζονται όλο και περισσότερες νέες πρακτικές, συμπεριφορές και απόψεις τις οποίες οι νομοθετικές και δικαστικές αρχές θα αδυνατούν να διαχειριστούν, καθώς τα θέματα που προκύπτουν είναι όλο και πιο δυσνόητα γι' αυτές. Θα αφήνουν λοιπόν την κοινωνία να βρει μόνη της ένα σημείο ισορροπίας το οποίο θα επικυρώνουν εκ των υστέρων, πολλές φορές χωρίς λόγο αφού θα έχει ήδη ανακαλυφθεί κάποιο νέο τεχνικό παράθυρο για την καταστρατήγησή του.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα γνωστά σε όλους μας cookies που πρωτοχρησιμοποιήθηκαν στον Navigator 1.0 και υπάρχουν ως τεχνολογία από το 1994. Μόλις φέτος (8 χρόνια αργότερα δηλαδή) το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο θέσπισε νόμους για τη χρήση τους. Αυτοί όμως αναφέρονται μόνο στο web browsing και δεν περιλαμβάνουν όσα cookies αποστέλλονται μέσω html mail.

Επίλογος - Συμπεράσματα

Όλα τα παραπάνω φαινόμενα δεν έχουν μόνο οικονομικές, αλλά και πολιτικές, κοινωνικές, ψυχολογικές και πολλές άλλες επιπτώσεις που γίνονται εύκολα αντιληπτές από κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο. Τόσο οι καλοί όσο και κακοήθεις άνθρωποι θα βρουν στο μέλλον που έρχεται πολλές ευκαιρίες για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους και να επιτύχουν τους σκοπούς τους. Επειδή είμαι αισιόδοξος άνθρωπος πιστεύω ότι τελικά θα κυριαρχήσουν οι πρώτοι.

Ένα όμως είναι βέβαιο. Καθώς οι υπολογιστές αποκτούν κυρίαρχη θέση σε όλο και περισσότερους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, τα πάντα αρχίζουν να κινούνται όλο και πιο γρήγορα. Κρατηθείτε!

Γιώργος Επιτήδειος

Αποκτήστε μια δωρεάν συνδρομή στο InterBIZ

Επιστροφή στο Αρχείο ’ρθρων Παλαιών Τευχών
Επιστροφή στις Επιχειρηματικές Σελίδες